सेना नै नभएको संसारको केही देशहरु

आजको दुनियामा कुनै पनि देशको तागत उसको सैन्य तागतलाई लिएर सुचीकरण गर्ने काम गरिन्छ । यसको अर्थ जुन देशसँग सबै भन्दा धेरै सेना हुन्छ, अत्याधुनिक हतियार हुन्छ उनीहरु विश्वमा त्यति नै बलिया राष्ट्र भएको मानिन्छ ।

देशको सुरक्षाका लागि पनि सैन्य शक्तिलाई एक दमै महत्वका साथ हेर्ने गरिन्छ । राष्ट्रभावका कारण सैनिकहरु आफ्नो ज्यान दिन पनि पछि पर्दैनन । यसका उदाहरण पनि हामी प्रशस्त पाउन सक्छौ । प्राचीन धर्मग्रन्थमा समेत लेखिएको छ, ‘जननी, जन्मभुमीश्य स्वर्गादपि गरियसी’
अर्थात आफ्नो आमा र देश स्वर्ग भन्दा पनि ठुलो हुन्छन । तर विश्वमा केही यस्ता राष्ट्रहरु रहेका छन जसमा सैनिकहरु नै छैनन । उनीहरुले आफ्नो देशको सुरक्षाको जिम्मा अरु नै देशलाई दिएका छन । केही सुविधा पाउन र आर्थिक लाभ गर्नका लागि उनीहरुले यस्तो गरेका हुन ।
विश्वमा केही यस्ता राष्ट्रहरु पनि रहेका छन जसको कुनै सेना छैनन तर सेनाले झै प्रहरीले हरेक काम सम्हाल्ने गर्छन । यस्ता राष्ट्रहरु युरोपमा धेरै छन । केही देशहरुले सुरक्षा आउटसोर्स गरेर काम चलाउने गर्छन भने केही राष्ट्रलाई सुरक्षाको आवश्यकता नै छैन । स्विजरल्याण्डमा यही विषयलाई लिएर बहस चलेको थियो । सेना स्विजरल्याण्डमा नचाहिने बहसमा धेरैले आफ्नो धारणा राखेका थिए ।
तुवालु एउटा यस्तो देश हो जहाँ सुरक्षा बल नै छैनन । क्षेत्रफलका आधारमा हेर्ने हो भने यो देश निकै सानो छ । सन २०१४ मा भारत प्रशान्त द्धीप सहयोग संगठनमा समोआ र तुवालु सहभागी भएका थिए । सन् २०१५ मा जयपुर संगठनको १४ देशहरुको सम्मेलन भएको थियो । तुवालुको क्षेत्रफल जम्मा २६ वर्ग किलोमिटर रहेको छ । यहाँको जनसख्या १० हजार रहेको छ । यहाँ संसदीय राजतन्त्र प्रणाली रहेको छ ।
यस्तै खाले अर्को युरोपियन राष्ट्र एंडोरा पनि हो । यस देशको सुरक्षाको जिम्मा स्पेन र फ्रान्सले लिएको छ । यस बाहेक मध्य अमेरिकाको एक देश कोस्टारिकासँग पनि कुनै सेना रहेको छैन । समोआ देश सँग पनि आफ्ना सैनिक छैनन । तर, यस देशको मदतका लागि न्युजील्याण्डले जिम्मेवारी लिएको छ । यसको साथै यस समुहमा द्धीपीय देश ग्रेनेड र नोरु पनि रहेको छ ।
चारै तर्फबाट पहाडले घेरिएको राष्ट्र एंडोरा युरोपको छैटो सानो देश हो । यस देशको कुनै व्यक्तिगत आर्मी छैन । यहाँ कानुन व्यवस्था र केही जरुरी नियमको पालना प्रहरीलाई जिम्मा दिइएको छ । तपाई प्रश्न गर्न पनि सक्नु हुनेछ युद्धको अवस्था आइ परेमा वा आतंकवादी हमला भएमा आफ्नो देशको सुरक्षाका लागि यी देशहरु के गर्छन ? यी राष्ट्रहरु त्यस्तो समस्या आइ परेमा स्पेन र फ्रान्ससँग आपतकालिन सैन्य सुरक्षाको माग गर्छन ।
सन् १९४८ मा भएको एक गृह युद्ध पछाडि कोस्टारिकाले सधैका लागि आर्मीलाई आफ्नो देशको सिमाबाट बाहिर गरिदिएको थियो । यहाँको आन्तरिक मामिला पुलिसले हेर्ने गर्छ । बोर्डर स्थित निकारागुआ देश सँग मतभेद भए पनि यहाँ बिना कुनै सैन्य संरक्षण निर्वाह चलिरहेको छ ।
डोमिनिकाः सन् १९८१ मा आर्मीको केही गतिबिधिका कारण यस देशले सधैका लागि सेना परित्याग गर्ने घोषणा गरेको थियो । उसले सबै आर्मीलाई आफ्नो देशबाट बाहिर पठाएको थियो । अरु देश झै यसको व्यवस्था प्रहरीले संचालन गर्दै आइरहेको छ ।
ग्रेनाडाः अमेरिकाले एकाएक आक्रमण कारण सन् १९८३ मा यो देशले कठोर निर्णय लिएको थियो । त्यस निर्णय पश्चात यस देशले सेना परित्याग गरेको थियो । क्षेत्रीय सुरक्षा व्यवस्था अनुसार यहाँ काम हुन्छ ।
आइसल्याण्डः तपाईलाई सुन्दा अचम्म लाग्ला सन १८६९ पश्चात यो देशमा आर्मी छैनन । आइसल्याण्ड नेटो संगठनको समेत सदस्य हो । यसले युनाइटेड नेशनसँग आफ्नो सुरक्षाको एग्रिमेन्ट गरेको छ ।
मोरिशसः विश्वमा नै चर्चीत रहेको यस देशमा आर्मी छैनन । लगभग १० हजारको हाराहारीमा प्रहरी कर्मचारी रहेका छन । उनीहरुले नै सुरक्षा व्यवस्था र कानुनको रक्षा गर्ने काम गर्छन ।
मोनेकोः यस देशले १७ औ शताब्दीबाट नै आर्मी पावर परित्याग गरेको थियो । तर, दुईवटा साना मिलिटेरी युनिट भने रहेको छ जुन सदैव सक्रिय रहेको  छ । एउटाले राजकुमारको सुरक्षा गर्छ भने अर्को युनिटले आम नागरिकको सुरक्षा गर्ने काम गर्छ ।
लेैच्टेस्टीनः यस देशले आर्मी हटाउनुको मुख्य कारण आर्थिक कारण रहेको थियो । सेनाको खर्च धान्ने अवस्था नरहे पछि आर्मीलाई हटाउने निर्णय भएको थियो । तर, युद्धको स्थिति पैदा भएमा यहाँ सेना संगठन देशको नीतिमा रहेको छ ।
हाइटीः बेलाबेलामा सेनाद्धारा अकस्मात गरिए पछि यस देशको सरकारले अरु देश झै आफ्नो देशबाट आर्मी हटाउने निर्णय गर्यो । सन १९९५ पश्चात बिना सैनिक बल हरेक समस्याको सामना यस देशले आफ्नै तरिकाले गर्दै आइरहेको छ ।
संसार भर यस्ता देशहरुको संख्या २२ रहेको छ । यस्ता देशहरुले आफ्नो देशको सुरक्षाको जिम्मा पहिला आफ्नो देशमा शासन गरेका राष्ट्रहरुको हातमा दिएका छन । दोस्रो विश्व युद्धको भयानकता पश्चात जापान जस्तो देशले पनि सेना राख्न बन्द गरेको थियो ।